Дар замони муосир неруи барқ ба як ҷузъиҷудонашавандаи ҳаёти ҳаррӯзаи инсон табдилёфтааст. Аз равшанӣ то гармидиҳӣ, аз фаъолиятитаҷҳизоти рӯзгор то корхонаҳои саноатӣ — ҳамавобаста ба истифодаи неруи барқанд, аммо бо зиёдшудани аҳолӣ ва пешрафти саноат талабот ба энергия афзуда, истифодаи бесамари он ба мушкили ҷиддӣ рӯба рӯ гаштааст. Аз ин ваҷҳ, истифодаи самаранокинеруи барқ на танҳо як амали иқтисодӣ, балки вазифаи муҳими иҷтимоӣ низ мебошад.

Истифодаи сарфакоронаи неруи барқ маъноиистифодаи оқилона, каммас­раф ва мақсадноки энергияродорад, ки дар он талафоти неру коҳиш ёфта, барномаҳоисарфакорона ҷорӣ мегардад. Ин маънои онро дорад, ки бекам кардани сифати хизматрасонӣ мо бояд хароҷотибарқро кам созем. Омилҳои асосии исрофи неруи барқинҳоянд: истифодаи таҷҳизоти куҳна ва камсамар(лампаҳои инкандесентӣ, яхдонҳои куҳна), хомӯшнакардани чароѓ ва таҷҳизот баъд аз истифодабарӣ, истифодаи таҷҳизоти барқӣ дар ҳолати омодагӣ (ҳолати«stand-by»), гармидиҳии ѓайрисамаранок дар фаслисармо, надоштани таҷҳизоти андозагир ва мониторинги истифодаи барқ дар муассисаҳо ва манзилҳо.

Дар ин маврид роҳҳои самараноки истифода бурданибарқро метавон зикр кард: иваз кардани таҷҳизотикуҳна ба таҷҳизоти каммасраф (таѓйири лампаҳои одӣбо лампаҳои LED метавонад то 80 фоиз сарфаи неруибарқро таъмин кунад), огоҳӣ ва одат кардани шаҳрвандонба сарфакорӣ (масалан, хомӯш кардани таҷҳизоти барқӣдар ҳолати лозим набудан ё истифодаи таймер васенсорҳои автоматикӣ дар идораҳо), изолятсия вагармидиҳии самаранок (сохтани бино бо маводигарминигоҳдоранда ва истифодаи гармидиҳандаҳоииқтисодӣ яке аз роҳҳои муҳими сарфаи энергия аст), истифодаи манбаъҳои барқароршавандаи энергия (дар ҷойҳое, ки имконият ҳаст, метавон аз офтоб, шамол ваоб барои тавлиди неруи барқ истифода бурд).

Истифодаи самараноки неруи барқ яке аз роҳҳоимуҳими рушди устувори ҷомеа ва ҳифзи муҳити зистмаҳсуб меёбад. Ҳар як шахс, хоҳ дар хона ё коргоҳ, метавонад бо амалҳои хурд, вале босамар дар ин равандсаҳм гузорад. Вақти он расидааст, ки мо ба барқ ҳамчунсарвати миллӣ муносибат кунем ва барои ояндаифарзандонамон онро оқилона истифода барем.

Умеда ЭМОМАЛИЗОДА,

муовини раиси суди ноҳияи Шоҳмансур

Ҷанги шаҳрвандии солҳои 1992–1997 дар Тоҷикистон, ки боиси талафоти зиёди ҷонивуиқтисодӣ гардид, сабақи талхе барои миллатитоҷик буд. Танҳо баъди талошҳои пайваста ваиродаи сиёсиву шахсии Пешвои миллат, муҳтарамЭмомалӣ Раҳмон ва бо дастгирии халқ, рӯзи 27 июни соли 1997 Созишномаи умумии сулҳ варизоияти миллӣ ба имзо расид. Ин рӯйдодитаърихӣ саҳифаи наве дар ҳаёти сиёсиву иҷтимоиикишвар боз кард ва заминаи ваҳдати воқеирогузошт.

Солҳои баъдӣ нишон дод, ки ваҳдати миллӣ то чӣандоза муҳим аст. Бунёди мактабҳо, роҳҳо, беморхонаҳо, таҷдиди сохтори идорӣ ва рушдииқтисод, ҳамаи ин дар фазои оромӣ ва иттиҳодимиллӣ имконпазир гардид. Иштироки фаъолонаимардум дар интихоботҳо, татбиқи барномаҳоидавлатӣ ва рӯ овардан ба созандагӣ, нишондиҳандаи болоравии масъулияти шаҳрвандӣва худшиносии миллӣ аст.

Имрӯз низ таҳкими ваҳдати миллӣ вазифаиаввалиндараҷаи ҳар як фарди бедордил мебошад. Таҳдидҳо чун ифротгароӣ, таблиғи идеологияибегона, кинаву адовати сунъӣ метавонанд фазоиягонагии ҷомеаро коста созанд. Аз ин рӯ таҳкимимаърифати сиёсию ҳуқуқӣ, тарбияи ватандӯстонава гиромидошти арзишҳои миллӣ бояд дар марказитаваҷҷуҳи муассисаҳои таълимӣ, оила ва давлатқарор дошта бошад.

Ваҳдати миллӣ мафҳумест, ки ба ҳамбастагиитамоми қишрҳои ҷомеа, новобаста аз миллат, мазҳаб, ақида, минтақа ва забон асос ёфтааст. Ин ваҳдат танҳо як шиор нест, балки як ҳолатииҷтимоиву маънавист, ки мардумро дар атрофиарзишҳои умумимиллӣ, мақсадҳои ягона ваормонҳои ватандӯстона муттаҳид месозад. Ин неъмати бузургест, ки мардуми Тоҷикистон онро ба осонӣ ба даст наовардаанд. Барои ҳар як шахсисоҳибватан ҳифзи ин дастовард, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ ва саҳмгузорӣ дар сулҳу суботвазифаи муқаддас аст.

Ҳар миллате, ки роҳи расидан ба истиқлол вапешрафтро пеш мегирад, ниёз ба якпорчагиисиёсиву иҷтимоӣ, ҳамдигарфаҳмӣ ва иттиҳодимиллӣ дорад. Дар ин замина, ваҳдати миллӣ ҳамчуномили муҳими таҳкими давлатдорӣ ва рушдиустувори кишвар нақши калидӣ мебозад. Таҷрибаитаърихии Тоҷикистон низ собит намуд, ки бидуниваҳдат на сулҳ имконпазир асту на рушду тараққӣ.Чуноне ки Пешвои миллат таъкид менамоянд: «Мо бояд ҳамеша дар хотир дошта бошем, ки ваҳдат неъмати бебаҳо ва шарти асосии рушди давлату миллат аст».

Эмомализода Умеда Эмомалӣ

Муовини Раиси суди н.Шоҳмансури ш. Душанбе

Ваҳдати миллӣ имрӯз ҳамчун як падидаинодири таърихӣ ба ҳисоб меравад, ки нақшибузург ва сарнавиштсоз дар наҷоти миллат ватаҳкими пояҳои давлатдории навин бозидааст. Пас аз ба даст овардани истиқлолият, Роҳбаридавлат тавонист мардуми пароканда ва ҷангзадаитоҷикро дубора сарҷамъ намояд ва роҳиосоиштаву рушднокро интихоб кунад. Барои ҳаряк давлати миллӣ, ягонагии халқ ва суботи сиёсӣомили муҳим ва асосии бақои он ба шумормеравад. Агар давлате ба арзишҳои ваҳдат ваҳамгироӣ арҷ намонад, он бешак ба бесарусомонӣва нобудӣ рӯ ба рӯ мегардад. Аз ҳамин ҷост, кидар Тоҷикистон ваҳдати миллӣ ҳамчун замина васутуни асосии истиқлолияти сиёсӣ ва иқтисодӣэътироф шудааст.

Маълум аст, ки баъд аз ба даст оварданиистиқлолияти давлатӣ, кишвари мо ба нооромиишадиди сиёсӣ дучор гардида, ба гирдоби ҷангишаҳрвандии харобиовар гирифтор шуд. Мухолифатҳои дохилӣ ҳазорҳо шаҳрвандонромаҷбур сохтанд, ки Ватанро тарк намуда, дар кишварҳои дигар паноҳ баранд. Танҳо дар солҳои1992–1993 шумораи гурезагону муҳоҷиронииҷборӣ ба беш аз 900 ҳазор нафар расид. Ин нишондиҳандаи фоҷеаи бузург ва шикастимуваққатии низоми ҷамъиятӣ ба ҳисоб меравад. Ҷумҳурии Тоҷикистон дар он рӯзҳо дар остонаинобудӣ қарор дошт ва агар тадбирҳои фаврӣандешида намешуданд, эҳтимол дошт, ки давлатаз харитаи сиёсӣ маҳв гардад.

Дар ҳамин шароити душвор Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷандбаргузор гардид, ки воқеан рӯйдоди таърихӣ ванаҷотбахш ба ҳисоб меравад. Маҳз дар ҳаминиҷлосия Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси роҳбаридавлат интихоб гардид. Ӯ бо иродаи қавӣ ва ҳиссибаланди ватандорӣ роҳеро пеш гирифт, ки ҳадафиасосии он хотима бахшидан ба ҷанг ва таъминнамудани сулҳи воқеӣ, инчунин барқарориидавлатдории устувор буд. Аввалин сухане, ки ӯ ба ҳайси сарвари давлат ба мардум изҳор намуд, чунин буд: «Ман омода ҳастам, ки барои сулҳиТоҷикистон ҷони худро фидо кунам.» Ин суханҳамчун рамзи муҳаббат ба Ватан ва ваъдаибарқарории оромӣ дар қалби ҳазорҳо шаҳрвандумед ба ояндаро бедор кард.

Эмомалӣ Раҳмон бо ирода ва дурандешии худ ин масъулияти таърихиро то ба анҷом расонд. Натиҷаи ниҳоии ин раванд 27 июни соли 1997 боимзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ варизоияти миллӣ дар шаҳри Москва ҷамъбастгардид.

Аз он замон Тоҷикистон ба марҳилаи нави таърихӣ — сулҳ, созандагӣ ва иттиҳоди миллӣворид гардид. То имрӯз таҷрибаи сулҳи тоҷиконҳамчун намунаи беназир барои ҳалли моҷароҳоидохилӣ дар арсаи байналмилалӣ мавриди омӯзишва татбиқ қарор дорад. Бо шарофати ин сулҳ, имрӯз Тоҷикистон ҳамчун як кишвари амн васуботнок, ки бо беш аз 150 кишвари ҷаҳонмуносибатҳои дипломатӣ дорад, мавқеи худро дар арсаи байналмилалӣ устувор намудааст. Истиқлоли давлатии тоҷикон маҳз бо шарофативаҳдати миллӣ таҳким ёфта, минбаъд низ рушдхоҳад кард.

Ваҳдати миллӣ – ифодакунандаи якпорчагиимиллат, шинохти арзишҳои миллӣ ва кафолатиояндаи равшани давлат ба ҳисоб меравад. Дар замони имрӯза, ки таҳдидҳои ҷаҳонӣ варавандҳои ифротӣ фазои сиёсии минтақароноором мекунанд, ҳифзи ваҳдати миллӣ рисолатимуқаддаси ҳар як шахси ватандӯст мебошад.

Ҳамаи ин дастовардҳо ба талошҳои шахсииПешвои миллат, Президенти муҳтарам ЭмомалӣРаҳмон, иродаи халқи тоҷик ва сабақҳоитаърихие, ки аз рӯзҳои сахту сангин гирифташудаанд, вобастаанд.

Имрӯз ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон боядҳушёрӣ ва зиракии сиёсӣ дошта бошад, то сулҳуоромӣ, ваҳдат ва арзишҳои истиқлолиятро ҳифзнамояд ва барои ояндаи ободу шукуфо саҳмиарзандаи худро гузорад. Ваҳдат неъмати бебаҳова дастоварди бузургест, ки танҳо бо фидокорӣ, хирад ва муҳаббати миллӣ ба даст омада, сазовори қадршиносӣ мебошад.

Дар замоне, ки дар гӯшаву канори ҷаҳоноташи ҷангҳо фурӯзон аст, ҳар як шаҳрвандиТоҷикистон бояд мувофиқи гуфтаҳои Роҳбаридавлат амал намояд, то сулҳу оромӣ ва ваҳдатимиллӣ чун арзишҳои олӣ ҳифз гарданд ва бароиояндаи ободу шукуфо саҳми худро гузорад.

Дилшод Ҳакимзода,
муовини якуми раиси Суди ноҳияи Шоҳмансури
шаҳри Душанбе